Tata Steel Chess 2012

[Chris]

Het was weer een leuke dag in Wijk aan Zee. Voor het eerst een prijsje gewonnen in de tent. Zoals al eerder gezegd waren Ronald en Marjolein er ook. Eveneens van de partij was Louis Rutgers. Later kwamen we Geertje en Jan nog tegen. In Sonnevanck deed Jan eens uit de doeken wat er allemaal niet klopte in de onlangs verschenen biografie. In het kielzog van Geertje en Jan van de snertmaaltijd genoten. Ik zat naast de moeder van Tiviakov en tegenover de secondant van Nyzhnik, voor wat zoiets allemaal waard is. Leuk vond ik het wel. Vanavond is Jan trouwens te zien in 'De wereld draait door' (samen met Loek van Wely en Anish Giri). Volgend jaar weer maar eens gaan.

[Johnny de Kraker]

Je kan alles over Timo roepen, maar in elk geval niet dat het een remiseschuiver is.
Hulde voor zijn strijdlust!

[Chris]

Mijn persoontje is trouwens op chessvibes op de foto te zien.

[HenkDizz]

https://picasaweb.google.com/1045124709 ... 8272411954

Met dank aan Harry Gielen. (Zo te zien overweeg ik hier mijn kwaliteitsoffer)

[Timo]

Dit is mijn partij van gisteren. Er moest even gewerkt worden voor het punt.

Leuke partij, Geurt, en tevens een interessante analysekluif, waar ik wat van geleerd heb: je liet een paar keer zien dat er meer mogelijkheden in de stelling zaten dan ik in eerste instantie dacht.

In de opening maakte je tegenstander het je wel erg gemakkelijk: het wordt een soort droomvorm (voor wit dan) van het Koningsgambiet, met slaan op f4 zonder poging van zwart de pion te verdedigen, waardoor wit, met zijn imposante centrum, ook nog een tempo wint. Je kunt je ideaal opstellen en dat doe je ook. Zwart speelt zuiver defensief. Het probleem daarmee in zo’n stelling is dat wit gewoonweg te veel troeven heeft; door een beetje creatief te blijven drukken zal hij het haast altijd wel ‘ergens’ winnen. 11.e5 is het goede plan, al miste je de materiaalwinst die het had moeten opleveren.

Ik bewonder het hyperscherpe 17.g4. In eerste instantie dacht ik dat het simpelweg te verzwakkend was om goed te zijn, maar de zwarte stukken staan wat wankel en je kunt snel dreigingen scheppen met een dame-torenbatterij op de h-lijn. Objectief een twijfelgeval, maar in de partij in ieder geval erg effectief! Ik denk dat zwart met 17…Pd4 had moeten reageren i.p.v. Pd6. Het paard staat daar sterk en voorkomt Tf3. Actieve verdediging is als het kan haast altijd beter. Na 18.Td1, zoals in de partij, gaat de dame uit de penning, bijv. 18…Dc8 – het lijkt me dan een zeer onduidelijke stelling. Ik geloof zelfs dat 17…Pd6 al de verliezende fout was, want een zet later zie ik geen betere dan het gespeelde 18…Pxc4. Na 18…Dc7 of 18…Dd7 komt 19.g5 Ph5 20.Le5 Tad8 21.Pe4 met aanval op zowel Pd6 als Lc5, bijv. 21…Lb4 22.c3 met stukwinst.

20.Lg5, om de loper op f6 te krijgen, is een leuk zetje dat er sterk uitziet. Zwart zag het achterliggende idee blijkbaar niet. Na enig heen en weer geanalyseer geloof ik echter dat zijn antwoord 20…Tfe8 objectief toch het beste was. Goede alternatieven zie ik niet: na 20…Le7 (of Ld4) was 21.Pe4 vervelend geweest; 20…Td6 is wel iets beter, maar de zwarte stukken staan dan niet lekker.

20…Tfe8 dus, en daarop deed jij (logisch) 21.b3. Zijn antwoord 21…Pe3 kostte hoe dan ook materiaal. Wat waren de alternatieven? Ook na 21…Pd6 had hij problemen gehad: 22.Txf6 Te1+ 23.Kg2 en omdat zwart nu geen Td2+ heeft (hier is de andere torenlijn geblokkeerd!) moet hij waarschijnlijk 23…Tg1+ proberen, maar na 24.Kf3 zie ik niet echt meer iets voor hem. 21…Pd2 was daarentegen waarschijnlijk wel goed. Het paard neemt de witte koning f3 af, waardoor hij mat loopt in de variant hierboven. Ruil ligt nu voor de hand, 22.Lxd2 Txd2 en dan heeft zwart zowaar tegenspel heeft weten te krijgen.

Toch ziet het plan met Lg5 er op zich goed uit. Misschien moet wit 21.b3 vervangen door 21.Dh4 om e1 extra te dekken. Op 21…Pd2 kan 22.Txf6 nu wel, want zwart heeft geen schaak. 21…Le7 is een logische reactie, maar dan heeft wit de zwarte activiteit in ieder geval weten in te dammen.

Even later in de partij heeft zwart de verrassende en grappige combinatie 25…Tg1+ en 26…fxg4+ om nog wat materiaal terug te winnen. Blijkbaar was 23.Txf5 toch niet helemaal goed en dus had wit, achteraf gezien, waarschijnlijk iets als 23.gxf5 Lf8 24.fxg6 gxf6 25.Lxf6 Lg7 26.Lxd8 moeten doen.

Het eindspel dat in de partij ontstaat is natuurlijk geheel verloren voor zwart, maar als hij toch doorspeelt zou hij in ieder geval moeten proberen dreigingen te scheppen. Dus geen 33…a6?, maar b6, zodat de pionnen kunnen bewegen, en geen 36…Kf7?, maar Ke5 om (in zeer hypothetische gevallen) de witte damevleugelpionnen aan te vallen. Zonder tegendreigingen lukt het zeker niet te overleven. Waarmee we weer terug zijn bij het begin van de partij…

[Geurt]

Timo, bedankt voor jouw uitvoerige commentaar, ik ga er eens grondig naar kijken; valt denk ik veel van te leren! Wat ik alvast kan zeggen is dat ik de materiaalwinst op zet 14 nl Txe7 in de partij wel heb gezien en lang heb overwogen, maar ik was bang dat de vaart uit de stelling ging en vond die mooie toren van mij op e1 eigenlijk net zoveel waard als loper en paard van zwart die eraf zouden gaan. Of mis ik nu een andere materiaalwinst?

[Timo]

Geurt, met enige vertraging reageer ik weer op jouw reactie. Ja, hoe beoordeel je zo'n materiaalwinst als 14.Txe7 Dxe7 15.Dxd4? Om te beginnen de puur materiële kant: een loper en paard zijn bijna altijd merkbaar sterker dan een toren (zonder dat je daar iets bijzonders voor hoeft te doen), hoezeer wij amateurschakers ook de neiging hebben torens op een voetstuk te plaatsen. De vraag is dus alleen: zijn er speciale omstandigheden die om een andere beslissing vragen? De toren staat op e1 weliswaar goed, maar dat geldt eveneens voor het paard op d4 (dat ook naar het andere sterke veld f5 kan, wat in de partij ook gebeurde). En de loper op e7 doet nu niet zo veel, maar er is niets aan de pionnenstructuur dat hem verhindert om op korte termijn actief te worden, zoals in de partij gebeurde met 16...Lc5. Kortom, de materiaalwinst moet goed zijn. Dat blijkt ook als je nog eens kijkt naar de stukken die dan overblijven. Alle witte stukken staan (zeer) actief, bij zwart geldt dat alleen voor de dame en het paard. Ook al zie je geen direct plan om 'de vaart in de stelling te houden', je mag er in zo'n stelling van uitgaan dat je dat makkelijk zult vinden.

[Timo]

Ronde 2.
Nog zonder commentaar. Ik was Zwart en won

Een partij van de grote Arjan, wiens tegenstander bezwijkt onder zijn niet aflatende, met tactische pointes gelardeerde aanvalsspel.

De opening verloopt tot ongeveer zet 15 vrij standaard. Fijn hè, Arjan, als ze Ta8-a6-h6 toelaten? ‘Nog meer standaard’ was overigens 11…Te8 in plaats van De7 geweest. Je ziet al gauw waarom: na 15…Dh4 was De7 in feite tempoverlies. Na 16.h3 is jouw d6 zo te zien de enige zet: er dreigde zowel Lxe5 als Pf5. Wit grijpt met 17.Dd4 zijn kans om dames te ruilen, waarna zwart een beter eindspel overhoudt: meer ruimte, actievere stukken. Rond zet 20 zie je dat de zwarte halfopen a- en e-lijn al bruikbaar zijn om druk op de witte stelling uit te oefenen, terwijl dat andersom niet zo is met de halfopen c- en d-lijn. Maar zoals ik je ken was je toch wat teleurgesteld dat je die dameruil had moeten toestaan. Je had het met een iets andere volgorde kunnen voorkomen: 15…d6 in plaats van Dh4. Alleen, als je mat kunt dreigen denk je er niet snel aan dat je tegenstander even later ook dreigingen heeft.

Het witte plan met a3 en b4 bevalt me niet erg; het creëert een potentieel zwakke a-pion en stelt niets tegenover de activiteit van de zwarte stukken. Ik stem voor 22.Lxe5 om uit de omklemming te komen: 22…Txe5 23.Lf3 (dat kan nu tenminste) gevolgd door Tfd1 en Tac1, waarna wit maar een beetje minder staat.

23…Pc4 is een leuke combinatie: 24.Txd5? Lxg3 25.fxg3 Pxe3 26.gxh4 Pxd5 met zwart voordeel. Na het passieve partijvervolg 24.Pf1 (omdat Lxg3 dreigde) staat zwart erg mooi, daarom had wit 24.Lxc4 (weg met dat rotpaard!) Txc4 25.Pe2 moeten overwegen. Maar Arjan gaat ook een beetje de fout in met het eveneens passieve 24…Lb7. Hij had moeten dekken met 24…c6, want de loper stond juist erg goed op de diagonaal c8-h3. Daar voorkwam hij een wit Lg4, hield het witte paard van f5 af en dreigde onder omstandigheden (bijv. na Te8-e6-h6) Lxh3. Op b7 kan hij pas weer actief worden als zwart d4 heeft kunnen spelen.

In plaats van 25.Pd2 was Lf3 een goede mogelijkheid: het dwingt c6 af, waarna de loper op b7 des te meer ‘voor lul staat’. Arjans 25…Pxe3!? is een interessante combinatie, al denk ik dat het hem tegenviel dat hij er een kwaliteit bij inschoot. Hij kreeg daar echter wel actieve stukken en twee pionnen voor, zodat ik denk dat Henk Dissel het na incalculeren van het kwaliteitsverlies ook gedaan zou hebben.

Nog steeds staat zwart alleen maar wat beter, maar wits 31.Kf1 is rampzalig: de koning gaat zonder noodzaak de onveilige kant op. Even later verliest hij roemloos met 33.Pf3, waar hij nog 33.Pb5 La6 34.Txd5 g6 35.a4 kon proberen – maar niet 33.Pe2 La6 34.Ta2 Txg2, met de dreiging 35…Lxe2 36.Txe2 Tg1 mat. Aan het eind van de partij zie ik geen ondekbaar mat: 34.Pd2 Te2+ 35.Kf1 Txd2+ Ke1, maar zwart staat natuurlijk wel gewonnen. Gaf hij op of noteerden jullie in tijdnood niet meer?

[HenkDizz]

Heb jij bij zet 20 wel de goede stelling voor je, Timo? Het paard staat in na ...d5 en b4 kost bij mij een pion?

[Timo]

Het was de goede stelling, maar ik heb niet goed gekeken, Henk! Blunder van mij dus... Ik ga het eruit halen om Arjan niet nodeloos te verwarren, al komt jouw aanmerking dan wat in de lucht te zweven.

[HenkDizz]

Voor de naspeler. Een enkele kleine toevoeging van mij.

[Timo]

Mooie naspeelservice, Henk, en subtiel om je kritiek daarin te verwerken... Er was dus toch een ondekbaar mat aan het eind, en Arjans combinatie 25...Pxe3 wordt weerlegd door jouw 28.Ld3. Grappig vooral om mijn variant met 24.Txd5 voor het eerst op een bord te zien en te ontdekken dat waar ik 'met zwart voordeel' schrijf, zwart gewoon een stuk wint!

[HenkDizz]

Het was zonder enige bijbedoeling :-)
Wie was de witspeler, Arjan? Toch niet Nicolaas Niemand?

[Arjan]

Zo wat een reacties. Ik zal ze binnenkort eens bekijken! Bedankt iig

[Timo]

en mijn derde partij met een beetje commentaar

Op buigen op barsten spelend, net als trouwens zijn tegenstander, laat Arjan weer zien dat hij uit het goede hout gesneden is. Er was veel analysetijd nodig om het allemaal een beetje te snappen. Vooral die grapjes van hem op e7 bleven me maar verrassen…

Maar eerst was er een opening. Arjan, ik denk dat zwart jouw 4.Lc4 goed had kunnen beantwoorden met 4…d5, bijv. 5.exd5 exd5 6.Lb5+ (nodig vanwege de dreiging …d4 gevolgd door Lxg2) c6 met overwicht in het centrum voor zwart, die ook nog de mogelijkheid d4 heeft. Iets als 4.Pf3 d5 5.e5 d4 ziet er ook verdacht uit (6.Pe2 Lxf3 is vervelend), dus de beste zet lijkt me 4.d4. Na 4…d5 5.e5 zou je dan een soort Frans hebben, waarin de loper op b7 voorlopig geblokkeerd is. Maar dan had je d4 waarschijnlijk liever op zet 2 gespeeld in plaats van 2.f4; je had dan later nog kunnen beslissen of je zo’n breed centrum wilde maken door alsnog f4 te spelen. 2.d4 is dan ook wat ik je zou aanraden: de zet 2.f4 is iets te verzwakkend en doet te weinig actiefs tegen zwarts toch wel venijnige systeem.

5…Lb4 vind ik een matige zet, want de loper maakt zich zo alleen maar klaar voor een ruil die wit helpt, maar lichtelijk tot mijn verbazing blijkt zwart er na zet 8 toch wel oké uit te zijn gekomen. Je geeft 9…Pxc3 10.bxc3 0-0 als beste mogelijkheid voor hem, maar wat moet hij doen na 10.Dxg7? Dit misschien: 10…Tf8 11.bxc3 Dh4+ 12.Kd1 (12.g3? De7 en wit verliest Th1) en de veiligheid van de witte koning is (te veel) gecompromitteerd.

10…Pxg2+ ‘geeft jou voordeel’, schrijf je. Wat was wél goed, en hoe staat het dan? 10…Pxc2+ 11.Kd2 Pxa1 12.Dxh8+ zal het wel niet zijn: het paard blijft opgesloten en zwart komt een stuk achter. Ook 10…Lxg2 11.Dxh8+ Kd7 12.Dxd8+ Kxd8 13.Kf2 Lxh1 14.Kxe3 kost zwart een stuk. 10…Tf8 ziet er wel sterk uit: zwart redt zijn eigen toren en houdt de dreigingen Lxg2 en Pxc2+ in de stelling. Wit kan die niet allebei pareren en verliest dus materiaal.

Ik ben gecharmeerd van je handige 12.Lb5+. Het antwoord Pd7 is gedwongen omdat anders Pg2 valt, en daarna sluit je zwart met 13.Lf6 mooi op. Jammer van 14.Pe2. ‘Hier zag ik c6 over het hoofd’: ik neem aan dat je bedoelt dat je 14.Lxd7+ Kxd7 had moeten inlassen.

Het duurde even voor ik snapte wat je wilde met 16.Lg5, het paard verjagen om Lxe6 te kunnen doen! Leuk. Zwart lijkt niets in de gaten te hebben. 19.Tae1 was ook een leuk zetje: 19…Pd4? 20.Te7+ Kc8 21.Dxf8+. Dat er toch een weerlegging in zat, het door jou zelf aangegeven 19…c5!, betekent dat het objectief al ergens mis is gegaan voor wit (en dan bedoel ik na 14.Pe2? c6, want op dat moment staat hij volgens mij nog niet slechter). Aangezien meteen 17.Tae1 (i.p.v. Lxe6) ook niet werkt wegens 17…Pf4, denk ik dat 16.Lg5 toch niet goed was. Het kost je te veel tijd en je geeft veld e5 weg, waar zwart later dameschaaks kan dreigen. Volgens mij is 16.Tae1 nodig; na 16…Pxf6 (wel jammer van die loper) 17.Dxf6 Pd5 staat het dan ruwweg gelijk (naar mijn zeer voorlopige oordeel).

Je 19.Tae1 was in ieder geval een betere kans dan 19.Kxe2, ik vermoed niet alleen praktisch gezien maar ook objectief. Een mogelijk vervolg daarop is 19…Tae8+ 20.Kd2 Tg8 21.Dxf7+ Kc8, waarna zwart zich geconsolideerd heeft en klaarstaat om zelf aan alle kanten binnen te komen.

Wat later moet zwart volgens mij gewoon 21…Txe2 22.Kxe2 Te8+ 23.Kd1 Dg4+ 24.Kc1 De6 (Dh5) doen, zodat alles bij hem gedekt staat. Ook een zet later kan hij nog in die variant overgaan. Na de partijzet 22…Df3 had hij inderdaad verloren gestaan als je 23.Kd2 had gespeeld, maar het door jou gegeven 23…c5 is natuurlijk zwak. Na het logische 23…Txe2+ kostte het me wat moeite om de winst voor wit te vinden. Dankzij het geforceerde karakter werd het wel m’n langste forumvariant tot nu toe! 24.Txe2 Te8 (anders 25.Te7+) 25.Txe8 Kxe8 26.Dh8+ Kd7 27.Dd8+ Ke6 28.De7+Kf5 29.Dxf7+ Kg4 30.Dxb7 Kxg5 31.Dxa7 en wit, die nog een pion wint, moet gewonnen staan.

De ‘langzame’ manoeuvre 24.Dd6 en 25.Lf4 vind ik mooi gezien. Zwart had maar één goede reactie en als hij die mist is het meteen uit. Zwart heeft geen tijd voor a5 omdat er telkens iets hangt. En geheel in stijl beslist een toren op e7 de partij!